تعیین حقابه زیست محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از روشهای هیدرولوژیکی
پذیرفته شده برای پوستر
کد مقاله : 1217-SCWMCCAN
نویسندگان
1بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران
2استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران
3محقق بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران.
4محقق بخش اقتصادی و اجتماعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران
چکیده
چکیده
استان زنجان نیز در پی خشکسالیهای پیاپی دهههای اخیر، توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارش در کل استان، توسعه شهری و سدسازی با معظل بهرهبرداری بیش از حد از منابع آب روبهرو است. این در حالی-است که با افزایش برداشت از منابع آب و رقابت بهرهبرداران، جریان زیستمحیطی رودخانهها و حقابههای زیستمحیطی در استان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. حقابه زیستمحیطی میزان جریان آبی است که باید در رودخانه وجود داشته باشد تا تمامیت، بهره-وری و بقای آن اکوسیستم حفظ شود و بخش جداییناپذیر از مدیریت حوزه آبخیز محسوب میشود. لذا، در مطالعه حاضر بهمنظور تعیین دبی زیستمحیطی یکی از رودخانههای استان زنجان (سجاسرود) از آمار جریان روزانه 30 ساله (1374 تا 1396) و از روش-های هیدرولوژیکی بدین منظور استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که جریان زیستمحیطی خوب و قابل قبول محاسبه شده در روش Tennant به ترتیب ≥ 57/1 و ≥ 18/1 در فصل پرآبی بود. همچنین، در 12/37 درصد دوره آماری مد نظر وضعیت رودخانه از نظر تأمین حداقل جریان زیستمحیطی در وضعیت ضعیف و بسیار ضعیف قرار داشت. در حالیکه در روش Tessman میانگین جریان زیستمحیطی محاسبه شده برابر 65/1 در فصل پرآبی و 6/0 در فصل کمآبی بود. این در حالی است که بخش اعظم وضعیت نامناسب رودخانه به لحاظ تأمین حداقل جریان زیستمحیطی رودخانه سجاسرود مربوط به سالهای اخیر میباشد. بدیهی است که این وضعیت تبعات سیاسی و اجتماعی بالایی در منطقه به همراه داشته و لذا توصیه میشود تا راهکارهای عملی برای اکولوژی این منطقه تبیین شود.
استان زنجان نیز در پی خشکسالیهای پیاپی دهههای اخیر، توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارش در کل استان، توسعه شهری و سدسازی با معظل بهرهبرداری بیش از حد از منابع آب روبهرو است. این در حالی-است که با افزایش برداشت از منابع آب و رقابت بهرهبرداران، جریان زیستمحیطی رودخانهها و حقابههای زیستمحیطی در استان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. حقابه زیستمحیطی میزان جریان آبی است که باید در رودخانه وجود داشته باشد تا تمامیت، بهره-وری و بقای آن اکوسیستم حفظ شود و بخش جداییناپذیر از مدیریت حوزه آبخیز محسوب میشود. لذا، در مطالعه حاضر بهمنظور تعیین دبی زیستمحیطی یکی از رودخانههای استان زنجان (سجاسرود) از آمار جریان روزانه 30 ساله (1374 تا 1396) و از روش-های هیدرولوژیکی بدین منظور استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که جریان زیستمحیطی خوب و قابل قبول محاسبه شده در روش Tennant به ترتیب ≥ 57/1 و ≥ 18/1 در فصل پرآبی بود. همچنین، در 12/37 درصد دوره آماری مد نظر وضعیت رودخانه از نظر تأمین حداقل جریان زیستمحیطی در وضعیت ضعیف و بسیار ضعیف قرار داشت. در حالیکه در روش Tessman میانگین جریان زیستمحیطی محاسبه شده برابر 65/1 در فصل پرآبی و 6/0 در فصل کمآبی بود. این در حالی است که بخش اعظم وضعیت نامناسب رودخانه به لحاظ تأمین حداقل جریان زیستمحیطی رودخانه سجاسرود مربوط به سالهای اخیر میباشد. بدیهی است که این وضعیت تبعات سیاسی و اجتماعی بالایی در منطقه به همراه داشته و لذا توصیه میشود تا راهکارهای عملی برای اکولوژی این منطقه تبیین شود.
کلیدواژه ها
Title
Determining environmental flows in arid and semi-arid areas using hydrological methods
Authors
Zahra Abdollahi, Ghobad Rostamizad, hasan shadman, Nafiseh Salahi Moghadam
Abstract
In recent decades, the rapid growth in population with its accompanying agricultural and industrial development and climate change has transformed water ecosystems and resulted in a massive loss of biodiversity. Zanjan Province is recently facing serious problems of water withdrawal due to consecutive droughts, improper distribution of precipitation, urbanization and dam construction. Despite increasing competition over diminishing water resources, environmental-flow topic receives much less attention in this region. Environmental flows describe the quantity, timing, and quality of water flows required remain healthy and sustainable. In this study, the daily streamflow data over 30 years (-) were used in order to determine the environmental flow in Sojas River using the hydrological methods. The results indicated that the good and acceptable environmental flow calculated by Tennant's method was respectively ≥ 1.57 and ≥ 1.18 in the wet season. Also, in 37.12 percent of the studied period, the condition of the river was poor and very poor in terms of providing the minimum environmental flow. While, the average environmental flows calculated by Tessman method were 1.65 and 0.6 in the wet and dry seasons, respectively. According to the results, the condition of the Sojas River is becoming critical in terms of environmental flow that could lead to political and social consequences in the region. So, it is recommended to explain practical solutions for the ecology of this river.
Keywords
Keywords: Environmental Flow, Hydrological method, Zanjan province, Tennant, Tessman