ضرورت توجه به آبخیزهای کوچک مشرف به شهر مشهد (شواهدی از سیلاب اردیبهشت 1403)
پذیرفته شده برای ارائه شفاهی
کد مقاله : 1214-SCWMCCAN
نویسندگان
1عضو هیات علمی
2سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
3سازمان تحقیقات،آموزش و ترویج کشاورزی
چکیده
توسعه فضایی کلان شهرها و گسترش آنها به سمت دامنه‌ها و کوهستان یکی از مشکلاتی است که تقریبا در تمام شهرهای بزرگ کشور مشاهده می‌شود. این در حالی است که آبخیزهای کوچک در اغلب سال‌ها خشک و فاقد جریان آب می‌باشند. این شرایط هیدرولوژیکی باعث نادیده گرفتن آبخیزهای کوچک در مدیریت شهری شده است. در تاریخ 26 و 29 اردیبهشت 1403 دو واقعه بارش شدید در مشهد موجب وقوع سیلاب در برخی نقاط شهر شد که مهمترین آنها خیابان سپاه، منطقه سیدی و خیابان شهید ناصری بودند. این سیلاب‌ها خود موجب آبگرفتگی اغلب زیرگذرهای پایین دست دامنه جنوبی مشهد واقع در اتوبان شهید کلانتری شدند. در این تحقیق 5 حوزه آبخیز کوچک مشرف به مناطق دچار سیل شامل منطقه زکریا، بلوار شهید ناصری (دو حوضه)، چشمه پونه، منطقه سیدی و محدوده خیابان سپاه مورد بررسی قرار گرفت. بررسی میدانی مناطق مختلف شهر نشان داد که سیلاب ایجاد شده از آبخیزهای کوچک (بین 2 الی 7 کیلومتر مربع) بدون حضور سازه‌های کنترل سیل وارد شهر شده‌اند. در این زمینه توصیه می‌شود فرآیندهای هیدرولوژیک حوزه‌های آبخیز شامل تولید رواناب و انتقال آن به مناطق پایین دست مورد توجه قرار گیرند و مسیری مناسب برای خروج امن رواناب با توجه به پتانسیل هر حوضه ایجاد شود. از سوی دیگر ضرورویست اولویت‌بندی آبخیزها بر اساس نقاط بحرانی پایین دست صورت گیرد و اقدامات سازه‌ای و بیولوژیک آبخیزداری در این حوزه‌های آبخیز مد نظر قرار گیرد تا به‌توان دبی خروجی از این حوضه‌ها را به حداقل رساند.
کلیدواژه ها
Title
The need to pay attention to small watersheds upstream of the Mashhad city
(Evidence from the flood of May 2024)
Authors
Hamzeh Noor, Mohammad ریالخسفشئه «اشمشت, Ali Bagherian kalat, Alireza Eslami
Abstract
On May 26 and 29, 2024, two heavy rain events in Mashhad caused flooding in some parts of the city, the most important of which were Sepah Street, Sidi District, and Shahid Naseri Street. These floods themselves caused the flooding of most of the underpasses downstream of the southern slope of Mashhad located on the highway of Shahid Kalantari. In this research, 5 small watersheds upstream of flooded areas including Zakaria area, Shahid Naseri Blvd (two watersheds), Cheshmeh Poneh, Sidi area and Sepah Street area were examined. The field survey of different areas of the city showed that the floods created from small watersheds (between 2 and 7 km2) entered the city without the presence of flood control structures. In this context, it is recommended to pay attention to the hydrological processes of the watersheds, including the production of runoff and its transfer to the downstream areas, and to create a suitable path for the safe exit of the runoff according to the potential of each basin. On the other hand, it is necessary to prioritize watersheds based on downstream critical points and to consider structural and biological watershed management measures in these watersheds in order to minimize the outflow from these watersheds.
Keywords
Urban flood, urban watershed, Mashhad flood