مطالعه کیفیت آب زیرزمینی و عوامل مؤثر بر تغییرات آن در حوزه آبخیز مهارلو-بختگان
پذیرفته شده برای پوستر
کد مقاله : 1196-SCWMCCAN
نویسندگان
1استادیار، بخش تحقیقات جنگل مرتع و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد
2سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
3مرکز تحقیقات کهگیلویه و بویراحمد
4دانشیار پژوهشــی بخش تحقیقات جنگلها، مراتع و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشــاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یاسوج، ایران
چکیده
آبهای زیرزمینی منابع تجدیدپذیر، محدود و حیاتی برای زندگی انسان، توسعه اجتماعی و اقتصادی و یک جزء با ارزش از اکوسیستم و نسبت به اثرات طبیعی و انسانی آسیبپذیر هستند. کیفیت آب زیرزمینی به دلیل تغییر در شرایط مختلف از جمله شرایط آب و هوایی، مدت زمان ماندگاری آب در آبخوان، جنس سازندهای زمین شناسی و غیره تغییر می کند. این پژوهش با هدف بررسی منشأ و فرآیندهای مؤثر بر خصوصیات هیدروشیمیایی آب زیرزمینی در حوزه آبخیز مهارلو-بختگان به انجام رسیده است. اطلاعات کیفیت شیمیایی منابع آب زیرزمینی شامل چاههای عمیق، نیمهعمیق، چشمهها و قنات استان فارس در دوره آماری 15 ساله از سال آبی 2004-2003 تا سال آبی 2019-2018 تهیه شد. سپس با استفاده از نمودارهای ترکیبی و گیبس، به بررسی منشأ و علل ایجادکننده خصوصیات هیدروشیمیایی آب زیرزمینی پرداخته شد. نمودار گیبس نشان داد که فرآیند تبخیر نقش اصلی را در ترکیب یونها و تغییر کیفیت شیمیایی آبهای زیرزمینی حوضه مهارلو-بختگان ایفا نموده و هوازدگی سنگها نقش بسیار کمرنگتری در این موضوع دارد. اثر مخرب فعالیتهای انسانی در منطقه نیز با توجه به نتایج بهدست امده تأیید شد. نتایج حاصل از نمودارهای ترکیبی نیز نشان دادند که تبخیر، انحلال سیلیکاتها، فعالیتهای انسانی و بهویژه فعالیتهای کشاورزی و نفوذ آب-های شور برگشتی حاصل از کشاورزی از عوامل مؤثر بر کیفیت شیمیایی آب زیرزمینی منطقه هستند.
کلیدواژه ها
Title
Study of groundwater quality and the factors affecting its changes in Maharloo-Bakhtegan watershed
Authors
Iman Saleh, sakineh Lotfinasabasl, Majeed Khazaeei, Seyed Masoud Soleymanpoor
Abstract
Groundwater is a renewable, limited and vital resource for human life, social and economic development. In recent years, due to the sharp decrease in the volume of underground water, it has been important to check their quality and protect them accordingly. The quality of groundwater changes due to changes in various conditions, including weather conditions, the duration of water retention in the aquifer, the type of geological formations, etc. This research has been done with the aim of investigating the origin and processes affecting the hydrochemical properties of groundwater in Maharlu-Bakhtegan watershed. The chemical quality information of groundwater resources including deep, semi-deep wells, springs and aqueducts of Fars province was prepared in the 15-year statistical period from the water year 2003-2004 to the water year 2018-2019. Then, using composite and Gibbs diagrams, the origin and causes of hydrochemical properties of groundwater were investigated. The Gibbs diagram showed that the process of evaporation plays the main role in the composition of ions and the change in the chemical quality of groundwater in the Maharlo-Bakhtegan basin, and the weathering of rocks plays a much lesser role in this issue. The destructive effect of human activities in the region was also confirmed according to the obtained results. The results of the combined graphs also showed that evaporation, dissolution of silicates, human activities, especially agricultural activities, and infiltration of saline water returned from agriculture are factors affecting the chemical quality of groundwater in the region.
Keywords
Maharloo-Bakhtegan, groundwater, Chemical quality