پیش‌نگری تغییر اقلیم برای مدیریت جامع حوزه آبخیز اترک میانی

پذیرفته شده برای ارائه شفاهی
کد مقاله : 1136-SCWMCCAN
نویسندگان
1شرکت مهندسین مشاور مجد آب شرق، ایران.
2دانشیار گروه آبخیزداری، دانشگاه بیرجند، ایران.
3دانش آموختۀ دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه هرمزگان، ایران
چکیده
در شرایطی که حوزۀ آبخیز اترک میانی با توجه به شرایط خاص اقلیمی، محیط‌زیستی و اقتصادی- اجتماعی ویژۀ خود به‌عنوان حوزه‌ای پایلوت مورد توجه مدیران اجرایی کشور برای مطالعات راهبردی حوزۀ آبخیز قرار گرفته است، پیش‌نگری تغییر اقلیم به عنوان بخش مهمی از فرآیند برنامه‌ریزی حوزه‌های آبخیز ضرورت دارد. بر همین اساس در این تحقیق از مدل‌های پیش‌نگری اقلیم و شاخص‌های‌ پوشش گیاهی و خشک‌سالی استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان‌ می‌دهد که دمای سطح زمین در بخش‌های قابل توجهی از حوزۀ اترک میانی روند افزایشی معنی‌دار در سطح 5 درصد دارد. بررسی وضعیت شاخص NDVI نیز نشان می‌دهد که بالاترین مقدار پوشش گیاهی در فصل بهار و تابستان است. بر اساس این نتایج در سطح حوزۀ اترک میانی مقدار این شاخص بین 0/02 تا 00/61 متغیر است. نتایج پیشنگری شاخص خشک‌سالی نیز نشان می‌دهد که از اواسط قرن حاضر خشک‌سالی در سطح حوزه به شکل قابل توجهی افزایشی خواهد بود به‌طوری‌که حتی شاهد خشک‌سالی‌های شدید و بسیار شدید نیز خواهیم بود. مجموع این تغییرات تهدیدی جدی برای بوم‌سازگان حوزۀ اترک میانی است که در صورت بی‌توجهی سیاست‌گذار می‌تواند مخاطرات جدی را در زمینه‌های مهاجرات اقلیمی، تعارضات اجتماعی، کشاورزی ناپایدار، کمبود منابع آب، تبخیر-تعرق پتانسیل و واقعی و نگهداشت برف در دورۀ سرد سال در مناطق مرتفع به همراه داشته باشد. بنابراین پیشنهاد می‌شود تا برنامه‌های جامعه‌محور سازگار با تغییر اقلیم جهت افزایش تاب‌آوری آبخیزنشینان در مقابل مخاطرات مورد توجه قرار گیرد تا از خسارت‌های احتمالاتی تا حد امکان کاسته شود.
کلیدواژه ها
 
Title
Climate change forecasting for the Integrated management of Middle Atrak watershed
Authors
Hossin Mosaferi Zeyaaldine, Seyed Mohamad Tajbaskhsh Fakhrabadi, Ehsan Tamassoki
Abstract
Under the unique climatic, environmental, and socio-economic conditions of the Middle Atrak watershed, it has garnered the attention of national policymakers for strategic studies on watershed management. Climate change projections, as a crucial aspect of watershed planning processes, have been studied using climate prediction models and indicators for vegetation cover and droughts.The results demonstrate a significant increasing trend of 5% in surface temperature across key regions of the Middle Atrak watershed. Analysis of the Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) reveals that vegetation cover is at its highest during spring and summer, with values ranging between 0.02 and 0.61 across the basin.Projections for drought conditions also indicate a substantial increase in drought severity in the coming years, potentially leading to severe and extreme droughts in the region. Collectively, these changes pose a serious threat to the ecosystems of the Middle Atrak watershed, risking potential consequences in climate migration, social conflicts, unsustainable agriculture, water scarcity, increased evapotranspiration and actual evapotranspiration, and reduced snowpack in high-altitude areas during the cold season. To mitigate these potential risks, it is essential to implement climate-resilient, community-oriented programs designed to enhance the adaptive capacity of local residents and minimize potential damages.
Keywords
Land surface temperature, NDVI, Drought, watershed management