ارزیابی خصوصیات خندق ها در استان اردبیل به منظور مهار و تثبیت

پذیرفته شده برای پوستر
کد مقاله : 1133-SCWMCCAN (R1)
نویسندگان
1استادیار بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران
2دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
چکیده
فرسایش خندقی یکی از مشکلات جدی در بسیاری از حوضه‌های آبخیز ایران، خصوصاً در استان اردبیل است. در این پژوهش بر شناسایی و طبقه‌بندی خندق‌های استان اردبیل به عنوان اولین قدم در مهار تشکیل و توسعه آن‌ها تأکید شده است. محدوده‌های دارای مساحتی بیش از 500 هکتار مشخص و اقالیم حاکم بر آن‌ها تعیین شد. از هر اقلیم دو منطقه و از هر منطقه یک خندق معرف و دو تکرار جهت مطالعه انتخاب شد. طبقه‌بندی مناطق خندقی بر اساس آنالیز خوشه‌ای در استان انجام شد. شکل مقطع عرضی خندق‌ها در مناطق جنوبی استان V شکل و در شمال آن U شکل می‌باشد. از نظر عمق، در گروه متوسط (1 تا 10 متر) قرار می‌گیرند. کاربری اراضی مناطق خندقی استان مرتعی و زراعی و عموماً بصورت کشت دیم می‌باشد. عوامل محلی عمده در تشکیل و توسعه‌ی خندق‌های استان اردبیل وجود خاک و سنگ‌های فرسایش پذیر، وقوع بارندگی‌های شدید، و از مهمترین عوامل انسانی به تغییر کاربری اراضی، تخریب پوشش گیاهی، چرای بیش از حد و لکدکوب شدن مراتع توسط دام‌ها، رها شدن آب آبیاری در انتهای اراضی زراعی، احداث جاده و شخم در جهت شیب که باعث تمرکز رواناب هستند. مناطق خندقی استان بر اساس آنالیز خوشه‌ای در 2 طبقه قرار می‌گیرند، یکی از طبقات در اقلیم نیمه خشک فراسرددر جنوب و دیگری در اقلیم‌خشک سرد در نیمه شمالی آن قرار گرفته‌اند. با حفظ پوشش گیاهی، جلوگیری از تمرکز رواناب، احیاء اراضی، کنترل چرای بی رویه دام و بهبود اصول راه سازی می‌توان از گسترش خندق‌ها جلوگیری نمود.
کلیدواژه ها
 
Title
Evaluation of the characteristics of gullies in Ardabil province in order to control and stabilization
Authors
Reza Talaei, samad shadfar
Abstract
Gully erosion is a serious problem of many watersheds in Iran, and the particularly in Ardabil province. This research has been focus on gullies identification and classification as a first step in evaluating gully processes for control of gully erosion in Ardabil province. Areas over than 500 hectares and their dominant climates were specified with usage of climate map. From each region, one representative gully and two repeated ones were chosen for study. These gully areas have been classified base on cluster analysis. The width section of these gullies are U-shaped in northern areas and V-shaped in southern areas. In view point of their depth, they are in the intermediate gullies (1-10m). The gullies are formed in rangeland and in dry land farming’s. In Ardabil, the appearance and characteristic of gullies encouraged by some local factors, such as erodible lithology and soils, heavy rainfall in some areas and mainly the anthropic influence, represented by land use changes, degradation of vegetation cover, overgrazing and trampling by cattle on the pastures, leaking the water of irrigation from the lower agricultural area, the road network and up-and-down hill farming which supports flow concentration. These areas, which are classified base on cluster analysis, are in 2 classes, one with ultracold semi-arid climate in south area and the other with Cold-arid in north. Gullies can be prevented in the studied area by maintaining ground cover, prevention of surface runoff concentration, land rehabilitation, controlling over grazing by livestocks and improper road constructions.
Keywords
Erosion, Gully, Classification, land use changes, cluster analysis and Ardabil