ارزیابی مهمترین روش‏های سنتی و آبخیزداری استحصال رواناب در منطقه زاگرس

پذیرفته شده برای پوستر
کد مقاله : 1082-SCWMCCAN (R1)
نویسندگان
مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
چکیده
کشاورزان ایران در زمینه بهره‏برداری از منابع آب ابداعاتی داشته‏اند که به دلیل نقش آن‌ها در حفاظت آب‌وخاک و بازدهی اقتصادی موردتوجه قرار گرفته‏اند. هدف از انجام این تحقیق شناسایی مشخصات فنی روش‏های سنتی جمع‏آوری و استحصال رواناب و نیز روش‏های نوین آبخیزداری در منطقه زاگرس می‌باشد. به این منظور شش روش سنتی که در زمینه استحصال آب و ذخیره آن نقش دارند و 11 روش آبخیزداری که عمدتاً به‏وسیله مدیریت آبخیزداری (وابسته به وزارت جهاد سازندگی سابق) مورد ارزیابی قرار گرفت. ارزیابی شامل دو بخش بازدید فنی (نظر کارشناسی) و نظرات بهره‏برداران بود. نظرات بهره‏برداران غالباً به‏صورت کیفی در سه محور میزان استقبال، انجام اقدامات مشابه و فواید حاصله بود. نتایج این تحقیق نشان داد که غالب روش‏های موردبررسی نقش خوبی در استحصال آب باران و رواناب، ذخیره رطوبت، کاهش فرسایش و سیل‏خیزی دارند. روش‏های سنتی عمدتاً شامل احداث باغ، سکوبندی، استخرهای سنتی ذخیره آب هستند و هنوز هم متداول بوده و امتیاز بیشتری ازنظر بهره‏برداران داشتند. روش‏های آبخیزداری نیز شامل سد خاکی کوتاه، انواع بندهای داخل آبراهه (خشکه‏چین، گابیون، ملاتی)، بانکت و تراس است که در مواردی رها شده هستند. درمجموع تمامی روش‏ها در صورت مکان‏یابی صحیح، رعایت نکات فنی و حفاظت و ترمیم سالانه نقش بسزایی در استحصال رواناب و ذخیره آن دارند.
کلیدواژه ها
 
Title
Assessment of traditional and modern watershed measures on runoff harvesting in Zagros region, Iran
Authors
Mosayeb Heshmati, Mohamad Ghaeitury, Mohammad Ahmadi
Abstract
There are valuable Iranian farmer’s innovations in the field of water and soil resources which contribute to sustainable water usage and soil protection. The purpose of this research was to identify the technical characteristics of traditional methods of collecting and extracting runoff as well as modern watershed management methods in Zagros regions. For this purpose, six traditional methods that play a role in water resource management and storage and 11 watershed management methods were constructed mainly by the watershed management (affiliated to the former Ministry of Jihad-e-Sazandeghi). The evaluation consisted of two parts: technical evaluation (based on field verification by relevant expert) and local inhabitant comments. The opinions of the local farmers were mostly qualitative focusing on reception willing, taking similar measure and the resulting benefits. The results of this research revealed that most of the investigated measures play a effective role in harvesting rainwater and runoff, soil moisture storage, reducing soil erosion and flooding hazards. They were still common and had more points in scoring by responders. Furthermore, watershed management measures include short earthen dams, various types of stone dams built in the form of a cross section inside the waterway (check dam and gabion), river banks dike and terraces. Field verification showed that some of them were destroyed and partly eliminated. In general, all methods play a significant role in runoff harvesting and soil conservation, while the proper replacements are needed.
Keywords
Mechanical Measures, Biomechanical Measures, Inhabitants Opinions, Experts Opinions, Runoff Harvesting